ĐTC Lêô XIV chủ sự buổi tưởng niệm Chân phước Hồng y tử đạo Iuliu Hossu

Vatican News

Sự kiện được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 5 năm chuyến thăm Rumani của Đức cố Giáo hoàng Phanxicô và Thánh lễ tại Quảng trường Tự do ở thành phố Blaj, nơi ngài tuyên phong chân phước cho bảy Giám mục Công giáo Đông phương tử đạo, bao gồm Đức Hồng y Iuliu Hossu, vào ngày 2/6/2019. Sự kiện ​​này đã được Đức cố Giáo hoàng Phanxicô đồng ý cách đây một năm theo yêu cầu của Liên đoàn các Cộng đồng Do Thái Rumani.

Đức Hồng y Iuliu Hossu, Hồng y "in pectore" của Đức Phaolô VI

Đức Hồng y Iuliu Hossu là một tuyên úy quân đội trong Thế chiến thứ nhất, sau đó được bổ nhiệm làm giám mục của Gherla. Nổi tiếng với sự dấn thân mục vụ cho miền Transylvania, vào đêm giữa ngày 28 và 29/10/1948, ngài đã bị bắt cùng với sáu Giám mục khác. Sau lần đầu tiên được thả khỏi nhà tù Sighet, Đức Hồng y tiếp tục khuyên nhủ các tín đồ hãy can đảm tuyên xưng đức tin của mình và ngài cố gắng tổ chức lại, mặc dù trong bí mật, các cấu trúc bị đàn áp của Giáo hội Công giáo. Bị chính quyền buộc phải quản thúc tại gia, câu chuyện của ngài đã đến tai Thánh Giáo hoàng Phaolô VI. Vào năm 1969, Đức Phaolô VI đã phong ngài làm Hồng y "in pectore", nghĩa là Đức Giáo hoàng không công bố tên của Hồng y, bởi vì hoàn cảnh không cho phép. Bổ nhiệm này chỉ được công khai vào năm 1973. Trên thực tế, đó là cơ hội để Đức Hồng y Hossu rời khỏi Rumania, một đất nước rất nguy hiểm đối với ngài để sang tị nạn tại Roma; nhưng ngài đã từ chối cơ hội này để có thể ở gần người dân của mình.

Những lời cuối cùng của ngài trước khi qua đời vào năm 1970 là với Giám mục Todea: “Cuộc chiến của tôi đã kết thúc, cuộc chiến của ngài vẫn tiếp tục”.

Tông đồ của Hy vọng và vị Tử đạo của Đức tin

Trong bài phát biểu, Đức Thánh Cha Lêô ngay lập tức nhấn mạnh rằng Đức Hồng y Hossu là một tông đồ của hy vọng, được tưởng niệm trong Năm Thánh hy vọng, nhưng cũng là "một vị tử đạo của đức tin trong cuộc bách hại của cộng sản ở Rumani".

Đức Thánh Cha nói: "Hôm nay, theo một nghĩa nào đó, ngài bước vào Nhà nguyện này", ám chỉ đến việc Đức Hồng y Hossu được Thánh Phaolô VI thăng làm Hồng y "in pectore" vào năm 1969 khi vẫn bị giam cầm dưới chế độ cộng sản ở Rumani. Ngài nhắc lại lòng dũng cảm và sự kiên định của vị giám mục, người vẫn trung thành với Giáo hội Roma ngay cả trong cuộc đàn áp nặng nề. Ngài nói rằng di sản của Đức Hồng y Hossu là “biểu tượng của tình huynh đệ vượt qua mọi ranh giới sắc tộc và tôn giáo”.

Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh đến tiến trình đang diễn ra để trao tặng cho Đức Hồng y Hossu danh hiệu “Người công chính giữa các quốc gia”, một sáng kiến ​​được thúc đẩy bởi những nỗ lực anh hùng của ngài nhằm bảo vệ người Do Thái ở miền Bắc Transylvania trong thời kỳ Đức Quốc xã chiếm đóng từ năm 1940 đến năm 1944.

Bảo vệ những người bị bách hại

Đức Thánh Cha lưu ý rằng “Đối mặt với nguy hiểm cho bản thân và Giáo hội Công giáo Hy Lạp, Chân phước Hossu đã thực hiện nhiều hoạt động rộng rãi bênh vực người Do Thái nhằm ngăn chặn việc trục xuất họ”.

Trong bài phát biểu, Đức Thánh Cha trích dẫn lời kêu gọi của Đức Hồng y Iuliu Hossu trong lá thư mục vụ ban hành vào ngày 2/4/1944, gửi đến các giáo sĩ và tín đồ Công giáo Đông phương trong giáo phận của ngài, vào mùa xuân năm 1944, trong khi việc định cư người Do Thái đang được chuẩn bị tại Cluj-Napoca và các thành phố khác của miền Transylvania. “Lời kêu gọi của chúng tôi được gửi đến tất cả anh chị em… hãy giúp đỡ người Do Thái không chỉ bằng suy nghĩ của mình mà còn bằng sự hy sinh của mình, với ý thức rằng không có hành động nào cao quý hơn việc cung cấp sự hỗ trợ của Kitô giáo và Rumani, xuất phát từ lòng bác ái nồng nhiệt của con người”.

Đức Thánh Cha cũng nhắc lại chứng từ của Moshe Carmilly-Weinberger, cựu Giáo sĩ trưởng của Cộng đồng Do Thái địa phương về sự can thiệp của Đức Hồng y Hossu để cứu hàng ngàn người Do Thái

Lời mời gọi vượt qua hận thù thông qua sự tha thứ

Sau đó Đức Thánh Cha mô tả Đức Hồng y Hossu là “một người của đối thoại và là một ngôn sứ của hy vọng". Lễ tuyên phong chân phước vào năm 2019 đã khẳng định địa vị của ngài là một vị tử đạo và là hình mẫu của nhân đức Kitô giáo.

Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng hy vọng của Đức Hồng y Hossu "là hy vọng của người trung thành, người biết rằng cánh cổng của sự dữ sẽ không chiến thắng công trình của Chúa". Một người đã sống đức tin của mình "một cách trọn vẹn, trong lời cầu nguyện và sự tận tụy phục vụ tha nhân".

Trích dẫn lời của chính Đức Hồng y Hossu, “Thiên Chúa đã gửi chúng ta vào bóng tối đau khổ này để ban ơn tha thứ và cầu nguyện cho sự hoán cải của tất cả mọi người”, được Đức cố Giáo hoàng Phanxicô nhắc lại trong lễ tuyên phong chân phước cho Đức Hồng y Hossu, Đức Thánh Cha Lêô đã nhấn mạnh sức mạnh bền bỉ của sự tha thứ như một sức mạnh biến đổi trước sự bách hại.

Đức Thánh Cha nói: "Những lời này thể hiện bản chất tinh thần của các vị tử đạo: một đức tin không lay chuyển vào Thiên Chúa, không hận thù nhưng với lòng thương xót biến đau khổ thành tình yêu dành cho những kẻ bách hại. Họ vẫn là lời mời gọi mang tính ngôn sứ cho đến ngày nay để vượt qua hận thù thông qua sự tha thứ và sống đức tin với phẩm giá và lòng can đảm".

Chứng nhân cho ngày nay

Đức Thánh Cha Lêô XIV đã đưa ra sự tương đồng giữa tấm gương của Đức Hồng y Hossu và tuyên ngôn "Nostra Aetate", tuyên bố của Công đồng Vatican II về mối quan hệ của Giáo hội với các tôn giáo ngoài Kitô giáo. Ngài nói: “Những gì Đức Hồng y Hossu đã làm cho người Do Thái ở Rumani, ngày nay khiến ngài trở thành hình mẫu của sự tự do, lòng dũng cảm và lòng quảng đại, thậm chí là sự hy sinh cao cả nhất”.

Kêu gọi các tín hữu áp dụng khẩu hiệu giám mục của Đức Hồng y Hossu, “Đức tin của chúng ta là sự sống của chúng ta”, như của chính họ, Đức Thánh Cha Lêô đã đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ chống lại mọi hình thức bạo lực, đặc biệt là những hình thức nhắm vào những người dễ bị tổn thương nhất: “Chúng ta hãy nói ‘Không!’ với bạo lực dưới mọi hình thức, và thậm chí còn hơn thế nữa khi nó được thực hiện đối với những người không có khả năng tự vệ và dễ bị tổn thương, như trẻ em và gia đình”.

Đức Thánh Cha kết thúc bài phát biểu với lời cầu xin Chúa chúc lành cho tất cả những người hiện diện và bày tỏ hy vọng rằng tấm gương của Đức Hồng y Hossu có thể tiếp tục tỏa sáng “như một ngọn hải đăng cho thế giới ngày nay”.

 Đức Hồng y Hossu, một người chính trực đã từ chối thỏa hiệp

Trong bài phát biểu mở đầu buổi tưởng niệm, ông Silviu Vexler, chủ tịch Liên đoàn Cộng đồng Do Thái Rumani, định nghĩa hành động của Đức Hồng y Hossu là "không thể tưởng tượng và hầu như không thể hiểu được đối với hầu hết chúng ta", bởi vì "ngài đã tự đặt mình, cộng đồng và Giáo hội của mình vào vòng nguy hiểm", cố gắng cứu những người mà ngài không quen biết. Không chỉ bằng cách yêu cầu tất cả các tín hữu bảo vệ những người Do Thái bị đưa đến các trại diệt chủng, mà còn bằng cách giấu họ trong Nhà thờ chính tòa của mình. Vì lý do này, ngài thực sự là "một người chính trực đã từ chối thỏa hiệp".

Cùng với Đức Giáo hoàng và Giáo hội mang lại hòa bình và tình yêu

Liên đoàn các cộng đồng Do Thái tại Rumani vô cùng biết ơn Đức Hồng y Hossu, Tòa Thánh và Giáo hội Công giáo “vì mọi điều đã làm để bảo vệ người Do Thái tại Rumani trong cuộc diệt chủng Holocaust”. Và kết luận: “Chúng tôi không quên và sẽ không bao giờ quên”.

Lời chúc cuối cùng gửi đến Đức Thánh Cha Lêô là lời cầu nguyện với Chúa: “Xin Người ban cho ngài sức mạnh để mang lại hy vọng cho những người không có hy vọng, để khiến những người khóc than mỉm cười, mang lại hòa bình cho những người không có sự an ủi, mang lại tình yêu cho những người thù hận và mang lại đức tin cho những người đã mất đức tin. Chúng tôi sẽ luôn ở đây, cùng với ngài và Giáo hội Công giáo, như những người bạn và anh em để biến tất cả những điều này thành hiện thực”.

Người của Chúa đã đấu tranh cho chân lý và công lý

Sau đó, trong thông điệp được Đức Cha Cristian Crișan đọc, Đức Hồng y Lucian Mureşan, Tổng Giám mục trưởng của Giáo hội Công giáo Đông phương Rumani, nhấn mạnh rằng cuộc đời và sự tử đạo của Đức Hồng y Iuliu Hossu nói với chúng ta về “tình bạn của ngài với Chúa, với anh em và với người thân cận, vượt khỏi ranh giới tôn giáo hay sắc tộc”. Trong tình bạn này và “trong sự phục vụ chân thành và quảng đại của những người ngài gặp trên đường đời”, Chân phước Hossu, người mà Đức Hồng y Mureşan có niềm vui được gặp, đã tìm thấy sức mạnh “để tha thứ và yêu thương những người đã ngược đãi ngài”. Đức Hồng y Mureşan kết luận rằng vị giám mục tử đạo “trước hết và trên hết là một người của Chúa, người đã để lại cho chúng ta di sản về cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ của ngài cho chân lý và công lý”.

Chương trình của sự kiện cũng bao gồm một số khoảnh khắc âm nhạc và đọc một số đoạn trích từ hồi ký của Chân phước Hossu, chứng từ về đức tin của ngài, sức mạnh của sự tha thứ và sự tự do nội tâm của ngài bất chấp sự đàn áp của chế độ cộng sản Romania.